Avrasya Tüneli TBM Giriş ve Çıkış Yapıları Kazı Destek Sistemi Uygulamaları

Asya ve Avrupa kıtalarını deniz tabanının altından karayolu tüneliyle birleşecek ilk proje olan Avrasya Tüneli Projesi (İstanbul Boğazı Karayolu Tüp Geçişi Projesi) kapsamında, Asya ve Avrupa kıtaları, sadece bu projeye özel olarak tasarlanan ve 13,7 metre kazı çapı ile dünyada 6’ncı sırada yer alan TBM (Tunnel Boring Machine – Tünel Kazma Makinesi) ile birbirine bağlanacaktır. Bu kapsamda TBM girişi için Asya yakasında, çıkışı için ise Avrupa yakasında derinlikleri 30-35 m arasında değişen ve geçiş kutusu (Transition Box) adı verilen geçici yapıların kazı destek sistemi uygulamaları yapılmıştır.

İstanbul’da araç trafiğinin yoğun olduğu Kazlıçeşme-Göztepe hattında hizmet verecek olan Avrasya Tüneli, toplam 14,6 kilometrelik bir güzergâhı kapsamaktadır. Projenin 5,4 kilometrelik bölümü, deniz tabanı altına özel bir teknoloji ile inşa edilecek olan iki katlı tünel ve diğer metotlarla inşa edilecek olan bağlantı tünellerinden oluşurken, Avrupa yakasında Sarayburnu-Kazlıçeşme, Asya yakasında ise Harem-Göztepe arasında toplam 9,2 kilometrelik güzergâhta yol genişletme ve iyileştirme çalışmaları, araç ve yayalar için alt ve üst geçitler ile bağlantı yolları inşa edilmektedir.

Tünelin Asya kıtası geçiş kutusu, yaklaşık 170 m x 25 m dikdörtgen geometriye sahip olup, kazı derinliği 35 m’dir. Zemin profili maksimum 10 m derinliğe kadar kontrolsüz dolgu ve altında çok ayrışmış grovaktan oluşmakta, çeşitli seviyelerde fay breşleri içermektedir. Bu bölümde iksa sistemi olarak öngermeli ankrajlarla desteklenen, kesişen fore kazıklı bir sistem projelendirilmiştir. Tamamlanan uygulama projesi kapsamında, boyları 20 ve 42 metre arasında değişen toplam 83.170 m ankraj, 80 cm çapında 10.425 m kesişen kazık ve diğer geoteknik uygulamalar ile 140.000 m³’lük kazı işleri başarı ile tamamlanmıştır.

Avrupa kıtası geçiş kutusu, yaklaşık 70 m x 30 m dikdörtgen geometriye sahip çıkış yapısı, 45 m x 45 m trafo yapısı ve yaklaşık 600 m uzunlukta bağlantı yolundan oluşmakta olup maksimum kazı derinliği 30 m’dir. Zemin profili yüzeyden itibaren 10-15 m kalınlıkta kontrolsuz dolgu tabakası altında, 5-10 m kalınlıkta kum tabakası ve en altta çamurtaşı ve kumtaşı tabakalarından oluşmaktadır. Bu bölümde iksa sistemi olarak, çelik ve betonarme destekler ile yatay yüklerin karşılandığı diyafram duvarlı bir iksa sistemi projelendirilmiştir. Tamamlanan uygulama projesi kapsamında 33.600 m² kalınlıkları 100 cm ve 150 cm arasında değişen diyafram duvar imalatı ve TBM çıkış aynası için 19.500 m 120 cm çapında donatısız kesişen kazıklarla geçirimsiz bir duvar imalatı başarı ile tamamlanmıştır.

Bu bildiri kapsamında, uygulanan kazı destek sisteminin tasarımı, yapım aşamaları ve uygulama sırasında takip edilen kalite kontrol testleri ile birlikte hesaplanan ve gözlenen deformasyonlar hakkında detaylı bilgi verilmesi amaçlanmıştır.